У другім туры чэмпіянату свету па футболе ў Катары зборная Польшчы перамагла каманду Саудаўскай Аравіі (2:0), якая перад гэтым паставіла на калені аргентынцаў. Галоўная роля ў гэтай перамозе палякаў належыць форварду Роберту Левандоўскаму — на яго рахунку гол і выніковая перадача. У свой час аднаклубнікам зоркі «Барселоны» быў беларус Сяргей Крывец. У гэтым тэксце мы ўспамінаем тры выпадкі, калі нашыя футбалісты выступалі ў адной камандзе з тымі, хто пазней гуляў (некаторыя працягваюць гэта рабіць) прыкметную ролю ў еўрапейскіх клубах. Чаго, на жаль, не скажаш пра кар’еры беларусаў.
Роберт Левандоўскі (Польшча) і Сяргей Крывец
Чалавек-гол з Польшчы 26 лістапада ўпершыню выдзеліўся на чэмпіянатах свету. Роберт нават заплакаў ад эмоцый.
— Вядома, што, гуляючы за зборную, інтарэсы каманды стаяць на першым месцы, але я форвард, і ў глыбіні душы ёсць думкі забіць гол і дапамагчы камандзе. Нягледзячы на тое, што я асіставаў, забіць гол на чэмпіянаце свету — гэта спраўджаная мара. Я доўга змагаўся за гэта, — сказаў Левандоўскі пасля матча з саудаўцамі.
Роберту 34 гады. За сваю зборную ён згуляў на чэмпіянатах Еўропы ў 2012-м, 2016-м, 2020-м і на чэмпіянаце свету 2018 года. На ЧЕ-2016 палякі дайшлі да ¼ фіналу.
З Крыўцом Левандоўскі перасякаўся ў складзе «Леха». У гэтую каманду з Познані ўраджэнец Варшавы перайшоў незадоўга да 20-годдзя. У сезоне-2009/10 «Лех» упершыню за 17 гадоў стаў чэмпіёнам Польшчы, апярэдзіўшы на тры ачкі кракаўскую «Віслу», а Левандоўскі з 18 галамі забраў званне найлепшага бамбардзіра.
Роберт пайшоў на павышэнне — у дортмундскую «Барусію», з якой дабраўся ў 2013-м да фіналу Лігі чэмпіёнаў. Яшчэ былі два чэмпіёнствы ў Бундэслізе. У 2014-м форвард стаў гульцом «Баварыі».
Левандоўскі выступаў у складзе мюнхенцаў да лета 2022 года і сабраў вялікую колькасць трафеяў. Дастаткова сказаць, што восем разоў запар ён выйграваў чэмпіянат Германіі. А ў 2020-м яму скарылася і Ліга чэмпіёнаў.
Яшчэ ў 2019 годзе Роберт стаў найлепшым замежным бамбардзірам за ўсю гісторыю Бундэслігі. Усяго на яго рахунку 312 галоў у 384 матчах.
У 2022-м Левандоўскі палічыў, што яму патрэбны новы выклік — паляк перабраўся ў «Барселону». Форвард спраўна забівае і ў Іспаніі (18 галоў у 19 паядынках ва ўсіх турнірах), але камандныя поспехі пакуль вымушаюць жадаць лепшага. Так, «Барса» не выйшла ў плэй-оф сёлетняга розыгрышу Лігі чэмпіёнаў, заняўшы трэцяе месца ў групе.
Ураджэнец Гродна Сяргей Крывец перабраўся ў «Лех» у канцы 2009-га. З Левандоўскім ён згуляў разам паўгода — другую частку чэмпіянату-2009/10, калі, нагадаем, каманда з Познані выйграла золата.
Беларусу тады было 23 гады. Крэатыўны паўабаронца з’язджаў у Польшчу, маючы за плячыма выступ у групавым раўндзе Лігі чэмпіёнаў у складзе БАТЭ. Галоўны трэнер барысаўчан Віктар Ганчарэнка, дарэчы, быў не надта рады пераходу футбаліста ў «Лех».
— Лічу, Сярожа заслужыў лепшай долі. Ён мае ўсе якасці, каб гуляць у добрым еўрапейскім чэмпіянаце. Але маем тое, што маем. «Лех» выйшаў з канкрэтнай прапановай. У Польшчы цяпер будуюцца стадыёны, развіваецца інфраструктура, клубы знаходзяць сродкі і запрашаюць нядрэнных футбалістаў, імкнучыся павысіць узровень свайго першынства. Для Крыўца гэта новы стымул, новыя выклікі, новы трэніровачны працэс. Напэўна, калі б Сяргей застаўся ў БАТЭ, яму было б складана знаходзіць матывацыю, — заяўляў Ганчарэнка.
Крывец атрымаў месца ў аснове новай каманды. Усяго за 13 матчаў у чэмпіёнскім сезоне адзначыўся трыма галамі і трыма выніковымі перадачамі. Нават забіваў з перадачы Левандоўскага:
Улетку 2010-га, нагадаем, Роберт перабраўся ў дортмундскую «Барусію». Крывец жа застаўся ў «Леху», які дайшоў да плэй-оф Лігі Еўропы-2010/11. Каманда заняла другое месца ў групе ў кампаніі «Манчэстэр Сіці», «Ювентуса» і «Зальцбурга», а ў 1/16 фіналу саступіла партугальскай «Бразе».
Улетку 2012 года ў кар’еры Крыўца здарыўся нечаканы паварот — з Познані ён перабраўся ў кітайскі клуб «Цзянсу Сайнці». Далей было вяртанне ў БАТЭ, адкуль Сяргей усё ж такі пераехаў у топ-лігу. У канцы лета 2014 года ён папоўніў шэрагі французскага «Меца».
— Гэты пераход даўся мне вельмі нялёгка. У БАТЭ ўсё складвалася выдатна, мы прабіліся ў групавы раўнд Лігі чэмпіёнаў, атрымалі фантастычныя эмоцыі. Цяжка было прыняць рашэнне пакінуць Барысаў. Але я палічыў гэты крок правільным. Вызначальным фактарам для мяне быў узровень чэмпіянату. Гэта было маёй марай — выступаць у еўрапейскай топ-лізе. І калі выпаў такі шанец, я не мог ім не скарыстацца, — гаварыў Сяргей.
Але наўрад ці ён можа быць задаволены тым, як усё склалася. У наймацнейшым дывізіёне чэмпіянату Францыі на рахунку беларуса 22 матчы і адзін гол. Аднак «Мец» вылецеў з эліты. І нават у другой лізе Сяргей не здолеў замацавацца, правёўшы 14 гульняў.
Затым у кар’еры хаўбека былі плоцкая «Вісла», «Арка» з Гдыні, брэсцкае «Дынама» і камбэк у «Лех». Толькі ўжо ў рэзервовую каманду трэцяга дывізіёна.
У ліпені гэтага года паведамлялася, што Сяргей завяршыў кар’еру. Але потым стала вядома, што ён выступае за каманду фанатаў «Леха», якая гуляе ў шостым дывізіёне. Дарэчы, жонка 36-гадовага Крыўца Патрыцыя — з Познані, таму напэўна беларус прыкіпеў да гэтага горада.
За нацыянальную зборную Сяргей правёў 38 матчаў, у якіх забіў пяць галоў. У 2014 годзе быў прызнаны найлепшым футбалістам краіны.
Анатоль Цімашчук (Украіна) і Цімафей Калачоў
Ураджэнец Магілёва Калачоў памяняў салігорскі «Шахцёр» на данецкі ў 22 гады, падпісаўшы пяцігадовы кантракт. «Вельмі спадзяюся, што не памыліўся ў выбары», — сказаў беларус падчас пераходу.
Памыліўся. Цімафей згуляў за «Шахцёр» вясной 2004 года тры матчы: два — у чэмпіянаце краіны і адзін — у Кубку. Сумарны найгрыш — 55 хвілін. Рэзультатыўных дзеянняў не было.
Не знайшоўшы беларусу месца ў складзе, «Шахцёр» адправіў яго ў арэнду ў «Ільічовец». Але і там Цімафей правёў усяго тры матчы. На гэтым яго выступы ва ўкраінскай Прэм’ер-лізе завяршыліся.
Далей у кар’еры флангавага паўабаронцы былі толькі расійскія клубы: «Хімкі», «Растоў», «Крылы Саветаў» і зноў «Растоў». Менавіта з растоўскай камандай у аматараў футбола часцей за ўсё асацыюецца імя беларуса, бо там ён адыграў больш за 10 гадоў. У 2014-м заваяваў Кубак Расіі. У сезоне-2015/16 «Растоў» фінішаваў другім у чэмпіянаце краіны, а затым прабіўся ў групавы этап Лігі чэмпіёнаў, дзе Цімафей выходзіў на поле ў пяці матчах.
Абыграўшы «Баварыю», расійская каманда заняла трэцяе месца ў сваім квартэце, што дало права згуляць у плэй-оф Лігі Еўропы. Там «Растоў» прайшоў пражскую «Спарту», а ў 1/8 фіналу саступіў «Манчэстэр Юнайтэд» (1:1, 0:1). Манкуніянцамі тады кіраваў легендарны трэнер Жазэ Маўрынью, і ў першым матчы ў яго здарылася з беларусам слоўная сварка. Але інцыдэнт быў хутка вычарпаны.
— Важна тое, што мы пагаварылі пасля матча. Мы паважаем адзін аднаго і сказалі адзін аднаму прыемныя рэчы. Ён папрасіў прабачэння, а я сказаў яму, што вельмі рады, што ён не згуляе на «Трафардзе». А падчас гульні гэта было проста «заткніся», — заявіў Маўрынью.
Дзіўна тое, што Цімафей раскрыўся ў паважным для футбола ўзросце. Напрыклад, па выніках сезона-2016/17 у 36 гадоў беларус стаў найлепшым асістэнтам чэмпіянату Расіі, аддаўшы дзесяць галявых перадач.
Паводле Калачова, яму дапамагла змена амплуа.
— Адназначна, што я правёў свае найлепшыя сезоны на заходзе кар’еры на пазіцыі крайняга абаронцы. Гэта незвычайная гісторыя. Лідарства ў спісе асістэнтаў вельмі важнае для мяне. Узрост узростам, але яго можна зрабіць сваёй перавагай. Напрыклад, з гадамі паляпшаецца разуменне гульні, — сказаў Цімафей.
Усяго за «Растоў» ён правёў 295 матчаў, забіўшы 24 галы і аддаўшы 74 галявыя перадачы. У 2019-м беларус скончыў кар’еру. Затым працаваў у клубнай акадэміі. А ў чэрвені 2021-га ўвайшоў у трэнерскі штаб «Чайкі» з Растоўскай вобласці.
За зборную Беларусі згуляў 76 матчаў, у якіх забіў 10 мячоў. Двойчы прызнаваўся найлепшым футбалістам краіны (2013, 2016).
У 2015-м Калачоў прызнаўся ў сваёй любові да Расіі.
— Заўсёды лічыў Расію роднай і блізкай краінай. Тым больш у мяне тата — беларус, а мама — руская. Так што для мяне наогул адрозненняў няма — адны і тыя ж людзі. І да Расіі стаўлюся выдатна. Наогул, ідэальна, калі б мы былі адной краінай.
У 2019-м футбаліст паўтарыў гэтую думку:
— Напэўна, нейкія адрозненні ёсць [паміж беларусамі і расіянамі], але я іх не бачу. Калі прыязджаю ў Беларусь, для мяне ўсё звыклае. Мы абсалютна аднолькавыя па сваім менталітэце і ўсім астатнім. Вось, да прыкладу, паміж беларусамі і ўкраінцамі ёсць пэўныя адрозненні. А паміж беларусамі і рускімі — не.
Пра вайну ва Украіне або падзеі ў Беларусі пасля жніўня-2020 не выказваўся. Цяпер у Цімафея расійскае грамадзянства.
Ураджэнец Луцка Анатоль Цімашчук на два гады старэйшы за Калачова. Калі беларус перайшоў у данецкі «Шахцёр», украінец там ужо граў першую скрыпку. Ён быў лідарам і капітанам каманды. У чэмпіянатах Украіны ў складзе «гарнякоў» паўабаронца правёў 227 матчаў, у якіх забіў 32 галы. У еўракубках — 57 матчаў (адзін гол). З «Шахцёрам» Анатоль тройчы выйграваў залатыя медалі чэмпіянату краіны.
У 2007-м перабраўся ў піцерскі «Зеніт». Сума трансферу склала 20 мільёнаў даляраў. У расійскім клубе Цімашчук хутка выйшлаў на галоўныя ролі, а «Зеніт» у 2007-м выйграў чэмпіянат краіны (упершыню ў клубнай гісторыі), потым Кубак УЕФА і Суперкубак УЕФА.
Улетку 2009 года паўабаронца падпісаў кантракт з «Баварыяй». У Мюнхене правёў чатыры гады. Самым паспяховым быў сезон-2012/13, у якім «Баварыя» перамагла ў чэмпіянаце Германіі, Кубку краіны і Лізе чэмпіёнаў.
У 2013-м Цімашчук вярнуўся ў «Зеніт». Зноў стаў чэмпіёнам Расіі. А завяршыў кар’еру ў «Кайраце» з Казахстана.
Анатоль быў важным звяном зборнай Украіны. Усяго ён правёў за нацыянальную каманду 144 матчы (чатыры галы) — рэкордны паказчык. У найбліжэйшага пераследніка — Андрэя Шаўчэнкі — 111 гульняў. Галоўным дасягненнем для Цімашчука ў зборнай можна лічыць выхад у ¼ фіналу чэмпіянату свету 2006 года.
C 2017 года ўкраінец уваходзіць у трэнерскі штаб «Зеніта». Вайна ва Украіне не прымусіла Цімашчука разарваць кантракт з клубам, за што Анатоль зазнаў неміласэрную крытыку на радзіме.
Хвіча Кварацхелія (Грузія) — Віталь Лісаковіч
Вядома, іх футбольныя кар’еры яшчэ далёкія ад завяршэння. І, магчыма, беларус таксама здолее зайграць у добрым клубе. Але проста цяпер факты сведачаць пра адваротнае: ураджэнец Тбілісі ззяе ў італьянскім «Напалі», а мінчанін пыліць у другой па рангу расійскай лізе. Хоць яшчэ ў пачатку гэтага года абодва выступалі за «Рубін» з Казані.
Лісаковіч пачаў належаць «Рубіну» у зімовае трансфернае акно сезона-2021/22. Папярэднім клубам форварда быў маскоўскі «Лакаматыў».
«Рубін» пад кіраўніцтвам вядомага расійскага трэнера Леаніда Слуцкага праваліўся ў мінулым сезоне, пакінуўшы Прэм’ер-лігу. Лісаковіч таксама адзначыўся са знакам «мінус». Так, у матчы 30-га тура з «Уфой», калі казанцы яшчэ мелі шанцы на захаванне прапіскі ў эліце, ён забіў на 37-й хвіліне з пенальці, а потым аднекуль дастаў тэлефон і зрабіў сэлфі. Тое фота беларусу будуць успанінаць яшчэ доўга, бо «Рубін» у выніку прайграў, а Віталь не рэалізаваў пенальці ў канцы матча.
— Ён не забіў першы пенальці ў сваёй кар’еры. Ён сам не можа растлумачыць, што гэта было, але ён кажа, што гэта не псіхалагічны момант, — сказаў Слуцкі пра 11-метровы ў выкананні Лісаковіча.
Віталь ужо не раз аказваўся ў цэнтры непрыемных інцыдэнтаў. Так, у пачатку лістапада гэтага года стала вядома, што ў беларуса не менш за 200 неаплачаных парушэнняў ПДР. У асноўным — за перавышэнне хуткасці. Мяркуючы па ўсім, гаворка ідзе пра ўсе парушэнні ў Расіі.
— За ўвесь час у Казані яго ўпершыню спынілі супрацоўнікі ДІБДР. Бо яму не прыходзілі лісты пра наяўнасць штрафаў, гулец проста не ведаў пра іх існаванне, — сказалі пра сітуацыю з правіннасцямі Лісаковіча ў «Рубіне». І заявілі, што не збіраюцца ўводзіць да футбаліста санкцыі.
У гэтым сезоне на рахунку беларуса 8 галоў у 17 матчах ФНЛ. У Прэм’ер-лізе за казанскую каманду было 4 мячы ў 10 сустрэчах.
За нацыянальную зборную 24-гадовы гулец правёў 20 матчаў і вызначыўся пяць разоў. Магло быць і больш, але перад стартам Лігі Нацый сёлета з Лісаковічам не змаглі звязацца. Як пазней высветлілася, у «Рубін» не прыйшоў афіцыйны ліст пра выклік футбаліста ў зборную. Таксама ў Італію, са словаў яго брата Дзмітрыя, тэлефанавалі на вайбер, але нумар не вызначаўся.
— З Віталём пастаянна нейкія складаныя праблемы адбываюцца: то не можам звязацца з ім, то траўма была. Узважылі за і супраць і вырашылі, што і для яго, і для клуба, і для нас будзе лепш, калі ён застанецца ў клубе, — каментаваў наступны нявыклік гульца ў зборную галоўны трэнер Георгій Кандрацьеў.
Кварацхелія таксама перабраўся ў «Рубін» з «Лакаматыва», але раней за Лісаковіча — летам 2019 года.
За казанскую каманду правёў 73 матчы, у якіх забіў 9 мячоў і аддаў 18 галявых перадач. Пасля пачатку вайны ва Украіне Хвіча пакінуў Расію і адправіўся на радзіму — у «Дынама» з Батумі. А летам заключыў кантракт з італьянскім «Напалі».
Статыстыка 21-гадовага вінгера ў новай камандзе ўражвае: 8 галоў і 10 асістаў у 17 матчах. Пры гэтым у пяці гульнях Лігі чэмпіёнаў грузін вызначыўся ўжо двойчы. «Напалі» таксама выступае вельмі паспяхова: каманда лідзіруе ў чэмпіянаце Італіі і прабілася c першага месца ў групе ў плэй-оф Лігі чэмпіёнаў.
У кастрычніку 2020 года Хвіча быў у складзе зборнай у паўфінальным матчы ў рамках Лігі Нацый, калі грузіны абыгралі беларусаў і пазбавілі нашую каманду шанцаў на траплянне на чэмпіянат Еўропы. Праўда, потым і сама Грузія саступіла пуцёўку на ЧЕ Паўночнай Македоніі. Кварацхелія не згуляў у той сустрэчы праз каранавірус. Усяго за нацыянальную зборную вінгер паспеў правесці 19 матчаў, у якіх забіў 10 мячоў.
«Напалі», натуральна, не збіраецца расставацца з такім каштоўным актывам, хоць пра ўвагу топ-клубаў да Хвічы паведамляецца пастаянна. Апошнія некалькі матчаў грузін прапусціў праз боль у паясніцы. А ў пачатку лістапада ў Кварацхеліі скралі машыну.
Чытайце таксама
